اغلب ما نمیدانیم که صدای ما چقدر ارزشمند است و دستگاه صوتی تعبیهشده در گلوی ما، گرانترین، کارآمدترین و بهروزترین ابزاری است که طبیعت در اختیار ما گذاشته است؛ علاوه بر این، دانش استفاده از این ابزار پیچیده و بهشدت گران را نیز در اختیار نداریم.
ما با حنجره و تارهای صوتی خود آنگونه رفتار میکنیم که فردی در یک قبیله دورافتاده در جنگلهای آمازون با آخرینمدل گوشی آیفون! یا یک فرد کم سواد با لپتاپ طراحیشده برای انجام کارهای پیچیده نقشهکشی و مهندسی!
از نگاه علمی، استفاده نادرست از صدا آن دسته از رفتارهای تولید صوت را شامل میشود که تمایل طبیعی هواسازی را برای ایجاد عملکرد مؤثر و کافی، مختل میکنند. در این وضعیت، عملکرد نرم و روان تولید صوت، دستخوش تغییر میشود.
به هر ترتیب هر فردی به شکل ارادی میتواند منبع تولید صدا باشد که برخی از آنها کارآمد و برخی دیگر ناکارآمد هستند. در ادامه برخی از انواع استفاده نادرست از صدا و حنجره را به شما معرفی میکنم.
الف. تقلای فراوان حین صحبت کردن
این حالت ممکن است از سوی فرد بهصورت احساس تنش یا درد گردن گزارش شود.
ب. صحبت کردن بیش از حد با صدای بلند
نباید فراموش کرد همانطور که قسمتهای مختلف بدن بر اثر کار زیاد خسته میشوند، استفاده زیاد از حنجره نیز آن را خسته، بیمار و فرسوده میکند. سلامتی، استراحت کافی، تغذیه خوب و ثبات عاطفی معمولاٌ فرد را با مشکل صوتی مواجه نمیکند؛ اما در مواردی نیز صحبت کردن بیشازحد میتواند تارهای صوتی را ضعیف یا بیمار کند؛ بهنحویکه فرد باید برای سخن گفتن عادی نیز ناگزیر است بسیار تلاش کند.
ج. نامناسب بودن سطح زیر و بمی صدا؛ بهویژه در دوره بلوغ
یکی از اجزای مهم صدا، زیر و بمی مطلوب آن است. استفاده افراطی و بهصورت عادت از صدا به شکل خیلی بم یا وکال فرای (Vocal Fry) یا خیلی زیر، یکی از عوامل متداول ایجاد انواع اختلال صوتی است؛ برای مثال در دوره بلوغ در پسران صدا باید بمتر شود. حال اگر صدا همانطور زیر بماند، صوت قطعاً مشکل دارد. برخی از خوانندگان کمدانش رپ نیز مداوم از صدای خود در سطح وکال فرای استفاده و با این کار آسیبهای جبرانناپذیری به صدای خود وارد میکنند.
توصیه من به شما این است: اگر با هر یک از مشکلات مطرحشده مواجه شدید، حتماً به یک گفتار درمانگر یا یک مربی فن بیان کاربلد مراجعه کنید.